พลอยสีต่างๆ

Sapphires Varieties พลอยแซฟไฟร์ธรรมชาติสีต่างๆ

ไพลินสีน้ำเงิน

(Blue Sapphire)

ไพลินสีน้ำเงินจากธรรมชาติไม่ผ่านการเผา

ไพลินสีน้ำเงินที่สะอาดเมื่อดูด้วยตาเปล่า(eye-clean) หรือปราศจากมลทินปนเปื้อน (free of inclusion) เป็นเรื่องที่ไม่เป็นเรื่องที่ปกติโดยเฉพาะที่ป็นขนาดใหญ่ๆไพลินสีน้ำเงิน(blue sapphire)ที่มีมลทินปนเปื้อนอยู่บ้างเล็กน้อยก็ยังมีราคาที่สูงมาก ตราบใดที่สิ่งที่เป็นมลทินนั้นไม่ส่งผลกระทบต่อความสะท้อนของแสงแวววาว(brilliance)และทำให้สีมอง (obscure color) หรือทำให้อัญมณีลดความสวยงามลง

แหล่งที่ขุดพบ blue sapphire ในโลกมีหลายแห่ง เช่น Kashmir, Myanmar, Sri Lanka, Madagascar, Thailand, Australia, Tanzania และ ใน United States

บุษราคัม (Yellow Sapphire)

                  

บุษราคัมหรือแซฟไฟร์สีเหลืองจากธรรมชาติ

พลอยYellow sapphire ปกติที่พบในธรรมชาติจะมีมลทินในปริมาณที่น้อกว่าพลอยสีอื่นในตระกูล corundum เดียวกัน มันจึงถูกวางตัวให้มีมารตฐานความสะอาดที่สูงกว่าพลอยที่มีสีน้ำเงิน (blue) สีชมพู (pink)หรือpadparadscha sapphiresมลทิน (trace elements) ที่เป็นธาตุไตตาเนียมเป็นเหตุให้เกิดสีที่ไม่พึงปารถนาคือออกสีเขียวๆในบุษราคัม (yellow sapphire) และบุษราคัมที่มีราคาสูงๆก็จะเป็นประเภทที่ไม่มีมลทินที่แป็นธาตุไตตาเนี่ยม (titanium free) ด้วยเหตุนี้ มลทินที่เป็นรูปเส้นใหมเล็กของธาตุไตตาเนียม (titanium-bearing rutile silk) จะไม่ค่อยพบว่ามีอยู่ในบุษราคัมชั้นดี (fine yellow sapphire) ซึ่งจะต่างกับแซฟไฟร์ชั้นดีของสีอื่นๆ มลทินที่อยู่ในหมู่กับ yellow sapphire ที่มีความสะอาดที่สูง (relative clarity) ก็ค่อนข้างที่จะไม่มีผลกระทบใดๆมากนัก เนื่องจากสีเหลืองที่อยู่ในระดับปานกลาง (medium tone) ที่แสดงเฉดสีออกมาได้ดีที่สุดและสามารถบดบังสารที่เป็นมลทินที่มีอยู่เล็กๆน้อยๆอยู่ภายในไปได้

กลุ่มพลอยดิบแซฟไฟร์สีเหลืองธรรมชาติ

มีการขุดพบ yellow sapphire ที่ Tanzania, Madagascar, Thailand, และ Australia แม้แต่ใน Sri Lanka ก็เป็นแหล่งแรกที่มีการขุดพบ

พลอยสีชมพู (Pink Sapphire)

         

            แซฟไฟร์สีชมพูธรรมชาติ

พลอยสีชมพู (Pink Sapphire) ส่วนใหญ่จะมีมลทินที่เป็นรูปแบบที่พบเฉพาะในพลอย corundum ความสะอาดระดับมองด้วยตาเปล่า (eye-clean) และ เป็นอัญมณีธรรมชาติไม่ผ่านการเผา(untreated stones) สามารถหได้ในตลาด แต่ส่วนใหญ่จะมีมลทินปนอยู่และผ่านการเพิ่มคุณค่า (enhanced)ด้วยการเผา(heat treatment) เพราะเหตุที่พลอยสีชมพู (Pink Sapphire) หาได้ยาก พลอยน้ำหนักตั้งแต่ครึ่งกะรัตขึ้นไปจะไม่เจียรไนให้ได้รูปทรงที่ calibrated ไว้แทนที่จะรักษารูปทรงให้ได้มารตฐานนักเจียรไนพลอยจะรักษาน้ำหนักของพลอยดิบไว้ให้ได้มากที่สุดที่จะมากได้การเจียรไนจึงมีรูปทรงที่ผสมผสานหลายแบบในเม็ดเดียวกัน รูปทรงที่เป็นที่นิยมเจียรไนมากได้แก่ทรงสี่เหลี่ยมแบบหมอน (Rectangular Cushion Cuts) และแบบรูปไข่ (Oval Cuts)

แซฟไฟร์สีชมพูอ่อนจากธรรมชาติรูปไข่

สีของพลอยสีชมพู (Pink Sapphire) มีตั้งแต่เฉดสีซีดจาง (very pale baby pink) ไปจนถึง ชมพูสดใส (vivid) ชมพูจนเกือบจะเป็นสีบานเย็น (almost magenta), ชมพูเข้ม (intense pink) ปัจจุบันพลอยสีชมพู (Pink Sapphire) มีความต้องการมากที่สุดคือพลอยที่มเฉดสีออกมาเป็นชมพูเข้มอิ่มตัวอมม่วงออกแดง (highly saturated purplish red hue) ในโทนกลางๆ (medium tone) สีดังกล่าวได้รับการกล่าวขานในตลาดว่าเป็นสีที่กำลังชมพูที่กำลังฮ๊อตสุดๆ “hot pink” or “bubble gum pink”

แซฟไฟร์สีชมพูธรรมชาติเจียรไนรูปกลม

Padparadscha Sapphire

แซฟไฟร์สีเลือดปลาแซลม่อน

ความสะอาด (clarity) เป็นสิ่งที่มีควาสำคัญมากสำหรับ padparadscha sapphire สาเหตุเพราะมันเป็นพลอยที่มีโทนสีอ่อน(light color) ทำให้ง่ายในกานที่จะมองเห็นมลทิน (inclusion) หากมีมลทินที่มาจับเป็นกลุ่มเมฆเมื่อใดก็จะทำให้สีของ padparadscha หมองลงได้ทันที กระนั้นก็ตาม padparadscha ก็เป็นอัญมณีที่มีน้อยและหายาก ดังนั้นผู้บริโภคในบางครั้งก็ต้องยอมรับในการที่มีมลทิน (inclusion) อยู่ใน padparadscha บ้างเพื่อจะได้สีพลอยที่ตนเองพึงพอใจ(acceptable color) การที่ padparadscha มีน้อยและหายากทำให้การเจียรไนรูปทรงของมันจึงเลือกรูปทรงที่จะรักษาน้ำหนักของพลอยดิบให้คงอยู่ให้มากที่สุด นั้นหมายความว่า padparadscha ที่เจียรไนเสร็จแล้วจะมีรูปทรงที่ไม่เหมือนอัญมณีทั้วไป (unusual shape) และไม่มีรูปทรงที่สมมารต (asymmetry cuts) มากนัก

แซฟไฟร์ที่มีเฉดสีออกสีส้ม

Green Sapphire

แซฟไฟร์สีเขียวจากธรรมชาติ

พลอยสีเขียวเป็นสีที่หายากสำหรับพลอยแซฟไฟร์ มีการจำหน่ายอย่างจำกัด แต่แซฟฟรืสีเขียวเป็นที่รู้จักน้อยมากในกลุ่มสาธารณะชน ความต้องการจึงจำกัดเฉพาะกลุ่มทำให้ราคาไม่พุ่งทะยานสูงนัก เหมือนดังเช่นพลอยสีชมพู (pink) และพลอยสีเหลือง (yellow)

สีในธรรมชาติของพลอยแซฟไฟรืชนิดนี้จะอยู่ระหว่าง เขียวอมเหลือง (yellow-green) เหลืองอ่อนอมเขียว (yellowish green) หรือที่เรียกว่าสีผลไม้โอรีฟ (olive) หรือเขียวใบไม้ (leaf green) ไปจนถึงเขียวอมน้ำเงิน (blue-green) ซึ่งจะดูเหมือนสีน้ำทะเล การเป็นพลอยแซฟไฟรืที่มีสีเขียวเข้มอิ่มตัว (color saturation) กลับมิได้เป็นสีที่ทำราคาได้สูง ในแง่การมีผลอิทธิพลต่อราคาของพลอยสีเขียวชนิดนี้จะมีลักษณะเดียวกันกับ peridot หรือ tourmaline มากกว่าจะเหมือนสีหยก มันก็เป็นคุณสมบัติของมันเอง พลอยแซฟไฟร์สีเขียวจะมีความสวยงามในแบบฉบับของตัวมันเอง มันจะแวววาวสดใส (brilliant) มากกว่าหยกมากทีดียว และจะมีความแข็งแกร่ง (harder) ทนทาน (more durable) มากกว่า peridot หรือ tourmaline มากๆ

การขุดพบ ได้แก่ Sri Lanka, Tanzania, Australia, Madagascar และ Montana (USA)

White Sapphire

 แซฟไฟร์สีขาวธรรมชาติเจียรไนทรงเหลี่ยมพริ้น
เชสและทรงรูปกลม

พลอยแซฟไฟร์สีขาว(white sapphire) ที่รู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งคือ “leucosapphire” ซึ่งจริงๆแล้วสีก็ไม่ได้ออกเป็นสีขาวซะทีเดียวแต่ดูดโปร่งใส(transparent)และเข้าข่ายไม่มีสี (colorless)มันถือเป็นพลอย corundum ที่บริสุทธิ์ที่สุด (purest) และหายากที่สุด (rarest) เนื่องจากมันปราศจากธาตุอื่นเจือปน (trace element) หรือธาตุอื่นที่มีส่วนทำให้เกิดสีอยู่เลยแม้ว่าพลอยแซฟไฟร์สีขาว(white sapphire)จะมีน้อยและหายากมันก็ไม่มีราคาที่แพงมากนักและก็ค่อนข้างมีความต้องการในปริมาณที่น้อยในตลาดส่วนใหญ่จะใช้เป็นอัญมณีแทนการใช้เพช

พลอยแซฟไฟร์สีขาว (white sapphire) สามารถขุดพบได้ในทุกแหล่งที่ขุดพบพลอย corundum สีอื่นๆ แต่หากจะหาที่เป็นพลอยที่มีเกรดชั้นดีนั้นจะหายากมากทีเดียว

Orange Sapphires

แซฟไฟร์สีส้มธรรมชาติเจียรไนรูปไข่

พลอยแซฟไฟร์สีส้ม (orange sapphire) มีตั้งแต่ที่เป็นสีอ่อนจาก pastel oranges ไปจนถึง vivid redish oranges เนื่องจากมันเป็นการผสมระหว่างเฉดสีเหลืองกับเฉดสีแดง การเกิดสีของแซฟไฟร์สีส้ม (orange sapphire) จึงเป็นการเกิดเนื่องจากการมีมลทินของธาตุโครเมี่ยม (chromium) ที่ทำให้เกิดสีแดง และผสมกับมลทินที่เป็นธาตุเหล็ก (iron) ที่ทำให้เกิดสีเหลืองหรืออาจเกิดจากการที่มันถูกกัมมันตภาพรังสีในธรรมชาติใต้พื้นพิภพ(natural radiation) ในกรณีนี้ พลอยแซฟไฟร์ที่เกิดจากการ๖องกัมมันตภาพรังสี สีของมันจะซีดจาง เมื่อถูกความร้อน หรือเมื่อถูแดดจ้าในเวลากลางวัน

Cognac and Brown sapphires

แซฟไฟร์สีคอนยัคจากธรรมชาติเจียรไนทรงรูปกลม

ความสะอาด (clarity) กลายเป็นเรื่องที่สำคัญอย่ายิ่งยวดในพลอยแซฟไฟร์สีน้ำตาล (brown sapphire) ถ้าจะให้มีราคามันต้องมีความสะอาดในเกรด eye-clean หากมีมลทิน ณ.จุดหนึ่งจุดใด นั่นหมายถึงการ brown sapphire จะถูกตัดราคาลงอย่างไม่ปราณีปราศัยbrown sapphire หาได้ในทุกเหมืองพลอย corundum แต่มีเหมืองไม่กี่แห่งที่จะพบ brown sapphire ทีมีความสะอาดสูง สีน้ำตาลสดใส (vivid saturated) เป็นสีที่ถูกจัดว่าอยู่ในเกรดที่ยอมรับ (qualify gem) ให้นำมาเป็นเครื่องประดับ

พลอยแซฟไฟร์สีน้ำตาล(qualitybrown sapphire) ที่มีคุณภาพจะพบได้ทีเหมืองพลอยใน Sri Lanka, Kenya, Tanzania, Thailand และ Australia

Star Sapphires

แซฟไฟร์สาแหรกสีดำธรรมชาติรูปดาว

ความสะอาด (clarity) ใน star sapphire เป็นเรื่องที่มีความสลับซับซ้อน ในแง่ที่มันเป็นอุดมคติ star  sapphire ควรที่จะโปร่งแสงตลอดทั้งเม็ด แต่การที่มันมี rutile silk หรือที่เรียกว่ามีมลทินที่เป็นเช่นแพรไหมอยู่ในเนื้อแซฟไฟร์ เป็นเหตุให้เกิดการสะท้อนแสงรูปดาวนั้นหมายความว่าเราสามารถมั่นใจได้ว่ามันต้องมีมลทินอยู่ในเนื้อแซฟไฟร์ในปริมาณหนึ่งแน่นอน แซฟไฟร์สาแหรกเกรดดี (fine star sapphires) จะต้องมีมลทินจำนวนที่มากเพียงพอที่จะทำให้มันสุกใส (bright) และสท้อนแสงออกมาเป็นรูปดาวที่ชัดเจน (well defined-star) โดยมีจำเป็นจะต้องคำนึงถึงว่าเนื้อแซฟไฟร์นั้นจะต้องโปร่งใสหรือไม่สำหรับแซฟไฟร์สาแหรกชั้นดีที่สุดเนื้อพลอยจะมีความโปร่งแสง (transparent) ไปจนถึงกึ่งโปร่งแสง (semi-transparent) ส่วนความเข้มของสีของมันจะลดลงเมื่อความขุ่น (opacity) ในเนื้อแซฟไฟร์เพิ่มขึ้น ดังนั้นแซฟไฟร์สาแหรกที่ทึบแสง (opaque sapphire) จึงมีการสะท้อนแสงที่ชัดเจน (bright) และสะท้อนแสงเป็นรูปดาวชัดเจน (well defined star) อาจเป็นไปได้ว่าสีของแซฟไฟร์เม็กดังกล่าวอาจขุ่นมัวและไม่มีเสน่ห์ดึงดูดนัก